کاهش ۲۱ درصدی بدهی خارجی، دستاورد دولت یا فشار تحریم‌ها؟

 

 
در حالی که میزان کل بدهی خارجی دولت در فروردین ماه ۱۳۹۷ حدود ۱۱ میلیارد و ۳۵ میلیون دلار بوده، این رقم در آخرین گزارش بانک مرکزی ـ که مربوط به خرداد ماه سال جاری است ـ به ۸ میلیارد و ۶۷۸ میلیون دلار کاهش یافته است.
 
کد خبر: ۹۲۳۱۱۵
تاریخ انتشار: ۲۰ شهریور ۱۳۹۸ - ۱۵:۱۳ 11 September 2019
کاهش ۲۱ درصدی بدهی خارجی، دستاورد دولت یا فشار تحریم ها؟
 
تابناک اقتصادیدر حالی که میزان کل بدهی خارجی دولت در فروردین ماه ۱۳۹۷ حدود ۱۱ میلیارد و ۳۵ میلیون دلار بوده، این رقم در آخرین گزارش بانک مرکزی ـ که مربوط به خرداد ماه سال جاری است ـ به ۸ میلیارد و ۶۷۸ میلیون دلار کاهش یافته است.

به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ بدهی خارجی دولت‌ها یا استقراض آن‌ها از کشور‌های دیگر پدیده‌ای است که بیشتر در کشور‌های در حال توسعه به چشم می‌خورد. دلیل آن که دولت‌ها به سمت استقراض از خارج و افزایش میزان بدهی‌های خارجی می‌روند، این است که معمولاً عدم تکافوی سرمایه و منابع داخلی، دولت‌ها را مجبور به انجام چنین کاری می‌کند. نکته مهم این که تنها کشور‌هایی که در سطح کلان اقتصادی دارای مدیریت مناسبی هستند، می‌توانند از استقراض خارجی به صورت بهینه استفاده کنند و به رشد اقتصادی دست یابند. نگرانی عمده در زمینه استقراض خارجی این است که دولت‌ها باید در دوره‌های آتی پاسخگوی اصل و سود این استقراض‌ها باشند و اگر این منابع به درستی مدیریت و در زمینه‌های مناسبی به کار گرفته نشوند، در آینده نه تنها زمینه رشد اقتصادی را فراهم نمی‌کنند، بلکه به عنوان مانعی جدی بر سر راه رشد اقتصادی عمل خواهند کرد.
 

کاهش ۲۱ درصدی کل بدهی خارجی در پانزده ماه
 

کاهش ۲۱ درصدی بدهی خارجی، دستاورد دولت یا فشار تحریم ها؟


کاهش ۶۰ درصدی بدهی خارجی کوتاه مدت
 

کل بدهی خارجی دولت از مجموع دو بدهی کوتاه مدت و بلندمدت تشکیل شده است. آمار‌ها نشان می‌دهند در حالی که بدهی کوتاه مدت خارجی در فروردین ماه ۱۳۹۷ حدود ۴ میلیارد و ۲۳۸ میلیون دلار بوده، این میزان در خرداد ماه ۱۳۹۸ با کاهشی ۶۰ درصدی به یک میلیارد و ۷۰۸ میلیون دلار رسیده است. همچنین میزان بدهی خارجی بلندمدت در خرداد ماه ۹۸ در مقایسه با فروردین ماه ۹۷ با کاهشی ۲ درصدی از ۷ میلیارد و ۶۷ میلیون دلار به ۶ میلیارد و ۹۶۹ میلیون دلار رسیده است. این نمودار نشان می‌دهد، دلیل عمده کاهش کل بدهی خارجی، کاهش بدهی‌های خارجی از ناحیه بدهی‌های کوتاه مدت بوده است.  
 
کاهش ۲۱ درصدی بدهی خارجی، دستاورد دولت یا فشار تحریم ها؟

بدهی خارجی دولت ایران رقم بزرگی نیست!
 

از آنجا که خود کلمه بدهی بار منفی دارد، شاید برای بسیاری این پرسش مطرح باشد: آیا بدهی خارجی ایران رقم بزرگی است؟ پاسخ این پرسش را می‌توان با مقایسه چند عدد با این بدهی خارجی تا حدودی داد.

همان گونه که گفته شد کل بدهی خارجی دولت در خرداد ماه سال جاری رقم ۶ میلیارد و ۹۶۹ میلیون دلار می‌باشد. این رقم در حدود یک هفتم میزان واردات یا صادرات در سال ۹۷ بوده است. در سال گذشته، میزان کل واردات ایران ۴۲ میلیارد و ۶۱۲ میلیون دلار و میزان کل صادرات ایران ۴۴ میلیارد و ۳۱۰ میلیون دلار بوده است.

همچنین در سال گذشته بنا بر آمار موجود دولت تنها برای واردات کالا‌های اساسی به میزان ۱۴ میلیارد دلار ارز تخصیص داد که رقم بدهی‌های خارجی تقریباً نصف این میزان است؛ بنابراین رقم بدهی‌های خارجی دولت ایران، رقم بزرگی نیست و دولت به راحتی قدرت تسویه بدهی خارجی خود را دارد.
 

کاهش بدهی‌های خارجی دستاورد دولت است یا فشار تحریم ها؟
 

در تیر ماه سال جاری در سفری که رئیس جمهور روحانی به خراسان شمالی داشت، به نوعی کاهش بدهی‌های خارجی را دستاورد دولت عنوان کرد و گفت: هر کشوری که در تنگنا قرار می‌گیرد، به دلیل کاهش درآمد، بدهی‌اش افزایش می‌یابد، اما در چهارده ماهی که در فشار شدید تحریم قرار گرفته ایم، بدهی خارجی دولتمان کاهش یافته است؛ در سال ۹۶ بدهی خارجی ما ۱۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار بوده، اما امروز این بدهی به ۹.۵ میلیارد دلار رسیده است.

هر چند رقم اعلام شده توسط رئیس جمهور برای میزان بدهی خارجی رقم چندان دقیقی نبوده، با چشم پوشی از این موضوع، حالا پرسش این است که دلیل کاهش بدهی‌های خارجی دولت ایران چیست؟ آیا می‌توان این کاهش را یک دستاورد برای دولت دانست؟

وحید شقاقی شهری، عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی و کارشناس مسائل اقتصادی طی گفت‌وگویی در پاسخ به این پرسش‌ها به خبرنگار تابناک اقتصادی گفت: کاهش بدهی خارجی دولت به دو دلیل عمده اتفاق افتاده است؛ نخست اینکه دولت آقای روحانی به دلیل اعمال تحریم‌های جدید نتوانسته است وام خارجی جدیدی دریافت کند و یا فاینانس جدیدی بگیرد. البته دولت یازدهم در ابتدا به سمت راه اندازی خطوط اعتباری یعنی دریافت وام خارجی از اروپا و چین حرکت کرد، اما به دلیل تحریم‌های آمریکا نتوانست وام خارجی دریافت کند.
 
شقاقی شهری ادامه داد: دلیل دوم کاهش بدهی خارجی دولت این بود که طی این مدت موعد سررسید اقساط سالیانه فرا رسیده بود و بنابراین، دولت باید یک تا دو میلیار دلار بابت سررسید بدهی‌ها خارجی خود پرداخت می‌کرد که بر همین مبنا نیز بدهی‌های خارجی روند کاهشی به خود گرفت.

این عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی در پایان سخنان خود با اشاره به پایین بودن میزان بدهی خارجی دولت ایران گفت: اگر بتوانیم درون اقتصاد را سامان بدهیم هرگز گرفتار مشکلات کشور‌هایی که بدهی خارجی بالایی دارند مانند ونزوئلا که ۱۸۰ میلیارد دلار بدهی خارجی دارد، نخواهیم شد.